GEN Z VÀ CUỘC CHIẾN VỚI VĂN HOÁ CÔNG SỞ

Giới trẻ ngày nay đang đối mặt với những áp lực và kỳ vọng vô hình từ môi trường công sở truyền thống, khiến nhiều người cảm thấy kiệt quệ và mất phương hướng. Vậy đâu là lý do khiến nơi làm việc trở thành "thế giới đáng sợ" đối với Gen Z?

Hyun Jin Lee, một nhân viên công nghệ thông tin ở Seoul (Hàn Quốc), là minh chứng rõ nét cho một thực trạng phổ biến hiện nay: "ngày làm việc vô tận". Cô thường bắt đầu làm việc từ 9h30 sáng và kết thúc lúc nửa đêm, liên tục nhận khoảng 200 tin nhắn, tham gia vô số cuộc họp và làm việc nhóm không ngừng nghỉ. Điều này không hề hiếm ở Hàn Quốc, nơi báo cáo "Xu hướng công việc 2025" của Microsoft cũng chỉ ra rằng nhiều nhân viên đang phải đối mặt với một ngày làm việc kéo dài từ trước bình minh đến tận khuya.

Vậy ai là những người đang phải gánh chịu thực trạng này? Chính là thế hệ Gen Z - những người trẻ tuổi, mới bước chân vào thị trường lao động. Họ là những người như Sal, một nhân viên văn phòng 24 tuổi ở New York (Mỹ), người phải đối mặt với sức khỏe tâm lý đi xuống, lương không tăng trong khi chi phí sinh hoạt leo thang, và thậm chí đã được chẩn đoán rối loạn căng thẳng tổng quát ngay trong năm đầu đi làm. Hay Jane, một nhân viên marketing ở Toronto, Canada, người từng trải qua kỳ thực tập tồi tệ đến mức không muốn làm việc đến 65 tuổi. Những câu chuyện này không chỉ xảy ra ở một nơi cụ thể mà dường như đang là áp lực toàn cầu, từ Hàn Quốc với giờ làm việc kéo dài, đến những đô thị lớn như New York hay Toronto.

Đó là sự xung đột giữa văn hóa làm việc truyền thống và những kỳ vọng lỗi thời với mong muốn của Gen Z. Khảo sát của Deloitte cho thấy 94% người trẻ ưu tiên cân bằng công việc và cuộc sống hơn thăng tiến. Thế nhưng, họ vẫn phải làm nhiều giờ theo mô hình cũ, không có phúc lợi như thế hệ trước, và cảm nhận áp lực ngầm từ sếp dù công ty cho phép làm việc tại nhà. Hyun Jin Lee cho rằng việc làm thêm giờ quá nhiều không phải dấu hiệu chăm chỉ, mà là quản lý thời gian kém. Jane cũng từng bị nhắc nhở nếu rời văn phòng đúng giờ, phải trả lời tin nhắn cả ngày nghỉ, kể cả Giáng sinh, dẫn đến lo lắng, mất ngủ và trầm cảm. Áp lực này khiến nhiều người cùng tuổi phải "nhảy việc vì quá tải hoặc không thấy tương lai lâu dài".

Nhiều người tìm cách thoát ly và đặt ra ranh giới rõ ràng. Jane, với quyết tâm "làm việc để sống, không sống để làm việc", hiện đang làm hai việc toàn thời gian từ xa, tổng cộng 70 giờ mỗi tuần, để đạt được mục tiêu thoát cảnh làm thuê trước tuổi 30. Cô khẳng định cách duy nhất thoát kiệt sức là rời công ty vì môi trường căng thẳng khiến nhân viên không thể bảo vệ sức khỏe tinh thần. Dù vậy, với một số người, làm thêm giờ là bất khả kháng, số khác chấp nhận chịu đựng để sớm rời công sở.

Tóm lại, công sở đang trở thành "thế giới đáng sợ" với người trẻ bởi sự xung đột giữa văn hóa làm việc lỗi thời và nhu cầu cân bằng cuộc sống của Gen Z, gây ra tình trạng kiệt quệ về thể chất và tinh thần trên quy mô toàn cầu.